Vergi Dairesi Müdür Yardımcılığı
Mülakat Soruları & Cevap Kartları

• Tanım: Şirketin esas sermayesinin TTK’ya uygun kararla indirilmesi.
• Nedenler: Zararların kapatılması; atıl sermayenin ortaklara iadesi/başka yatırıma yönlendirme; tasfiye öncesi teknik düzenleme; eş zamanlı azaltım-artırım ile oran ayarı.
• Vergi etkisi: Sermaye iadesi kuralen kâr dağıtımı sayılmaz; ancak geçmişte sermayeye eklenmiş enflasyon farkı/yeniden değerleme fonu iade edilirse dağıtım hükümleri tetiklenebilir.

• Kanuni süre: Kanunda yazılı, değiştirilemez (örn. tarh/tahsil zamanaşımı, dava süresi).
• İdari süre: İdarenin tanıdığı yardımcı süre (cevap/bilgi isteme); kanunî süreyi uzatamaz/değiştiremez.

• Mükellefin işlem yaptığı üçüncü kişilerde (tedarikçi/müşteri) belge-mal/hizmet-bedel akışının doğrulanması gerektiğinde yapılır.
• Amaç: Delil teyidi, mükerrer/uygunsuz kayıt tespiti.

• Defter ve belgelerini yukarıda belirtilen usul çerçevesinde yeminli mali müşavirlere ibraz etmekten imtina edenler hakkında Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi hükmüne göre işlem yapılacaktır. Anılan madde hükmü çerçevesinde işlem yapılabilmesi için, yeminli mali müşavirlerin defter ve belge ibraz edilmesine ilişkin yazılarında, defter ve belgelerin ibraz edilmemesinin Vergi Usul Kanununun ilgili maddelerine göre cezai işlem yapılmasını gerektirdiği belirtilecektir.
• Yeminli mali müşavirler defter ve belgelerini ibraz etmeyen mükellefleri bunların bağlı oldukları vergi dairelerine yazılı olarak bildireceklerdir.Vergi daireleri bu mükellefler hakkında Vergi Usul Kanununun Mükerrer 355 inci maddesi uyarınca işlem yapmadan önce defter ve belgelerin ibrazı taleplerinin bu Tebliğ ile yapılan düzenlemelere uygun olup olmadığını kontrol edeceklerdir.

• Yıllık beyanname vermek zorunda olan ticari/zirai/mesleki kazanç sahipleri.
• Toplam geliri (ücret dâhil) GVK 103’te %40’lık dilim eşiğini (2025’te 1.200.000 TL ücret dilimi eşiği) aşanlar.
• İstisna haddini aştığı hâlde beyan etmeyen/eksik beyan edenler.

• 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde, amme alacağının vadesinde ödenmesi, haciz uygulanması veya haczedilen malın paraya çevrilmesi hallerinin, amme borçlusunu çok zor duruma düşüreceğinin anlaşıldığı durumlarda, Kanunun ve alacaklı amme idarelerinin öngördüğü şartlarla, amme alacağının 36 ayı geçmemek üzere tecil edilerek taksite bağlanabileceği hükmü yer almaktadır.
  • Bu kapsamda madde metninden de anlaşılacağı üzere "amme alacağının vadesinde ödenmesi" hususunu mevcuttur.
  • Bu durumu mükellefin öngörerek vadesinde ödendiği takdirde zor duruma düşeceğinden tecilin önünü açmıştır. Dolayısıyla vadesi gelmeyen bir alacak için 6183/48 mümkün gözükmektedir.

• İndirimli KV’de yatırım kazancına %60 indirim ve en çok 10 hesap dönemi sınırı.
• Yatırıma katkı ve yatırım döneminde diğer kazançlara mahsubun üst sınırı netleşti (CB yetkisi sınırlandı).
• Geçiş: 24.07.2025’ten sonra belge alanlar yeni kurala tabi; bazı eski başvurular eski 32/A’ya devam.

• Tutanak düzenler, kasa sayımını tescil ederim.
• Fazlayı emanet hesabına aldırır, sahibi belli ise iade; değilse süresi dolunca gelir kaydı.
• Disiplin ve muhasebe kayıtlarını bilgilendiririm.

• Hemen tutanak; farkı tamamlatma/tahsil.
• Kapatılmazsa zimmet süreci ve disiplin işlemleri; muhasebeye bilgi veririm.

• 15 gün içinde: ödeme veya tecil talebi, mal bildirimi, vergi mahkemesinde dava (yürütmeyi durdurma ayrıca istenir).

• Tanım: Hisselerin itibari değerin üzerinde satılmasından doğan fark.
• İstisna: KVK 5/1-ç kapsamında kurum kazancında istisna.
• Kayıt: 102/100 Nakit – 500 Sermaye (nominal) – 520 Emisyon Primi (fark).
• Yararlanan: AŞ/Ltd. (şirket bünyesinde; ortak değil).

• 2025 sınırları: 340.000 TL’ye kadar raporsuz; 340.000–3.400.000 YMM raporu; üstü VİR.
• Hangi yılın hadleri? Talep yılı (2025’te talep ⇒ 2025 hadleri).

• 5746 Tebliğ değişiklikleri: stopaj teşviki kişi başı asgari ücretin 40 katı üst sınır; oranlar (Dr %95, YL/Lisans %90, diğer %80) 45 saat esası.
• Damga vergisi istisnası için de aynı 40 kat sınırı; uygulama örnekli.

• 10 dönem sınırı, geçiş kuralları ve uygulama örnekleri güncellendi.

• 2025 tarifesi: 4.300.000 TL’yi aşan kısım %40.

• Yoklama (VUK 127): Mükellefiyet/işyerinin fiilî tespiti.
• İnceleme (VUK 134): Beyan ve ödevlerin doğruluğunun araştırılması.
• Re’sen terk (VUK 160/160-A): Faaliyetin bırakılması/adresi meçhuliyet vb. hâllerde idarece kapatma (tespit şart).

• Tanım : Çifte Vergileme : Aynı matrah üzerinden aynı dönem içinde ve aynı nitelikli mükerrer vergi alınmasıdır. Bu şekilde iki defa vergi almak vergi adaletini ve eşitliğini bozmakta ve modern vergileme ilkelerine de ters düşmektedir.
• Tanım : ÇVÖA : Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları ile gelirin, ikamet veya kaynak ülkelerden yalnızca birinde vergilendirilmesi veya vergilendirme hakkının her iki ülke arasında bölüşülmesi konularında düzenlemeler yapılmakta ve bu yolla gelirin her iki ülkede birden vergilendirmesi engellenmektedir.

• Haczedilen mal üzerindeki hacizler aşağıdaki şartların sağlanması halinde kaldırılır.
• 1. Mahcuz malın bu Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan mallardan olması.
• 6183 10. md 5 numaralı bendi: İlgililer veya ilgililer lehine üçüncü şahıslar tarafından gösterilen ve alacaklı amme idaresince haciz varakasına müsteniden haczedilen menkul ve gayrimenkul mallar.
• 2. Mahcuz mala biçilen değer ile %10 fazlasının, ilk sırada haciz tatbik eden tahsil dairesine ödenmesi (Şu kadar ki, madde kapsamında ödenecek tutar, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine olan ödeme zamanı gelmiş, tecil edilmiş veya muacceliyet kesbetmiş borçların toplamından fazla olamaz.).
• 3. Mahcuz mala ilişkin takip masraflarının ayrıca ödenmesi.
• 4. Hacze karşı dava açılmaması veya açılmış davalardan vazgeçilmesi.

• Kâr dağıtmama, yönetime kazanç payı vermeme, yedekleri dağıtmama.
• Sadece ortaklarla iş (ortak dışı işlem yok).
• Konut/işyeri bitince ortaklara teslim; ihalesiz ve kooperatifçe yürütme (istisnalar ayrıca).
• Ortak dışı işlemler muafiyeti bozar.

• Kamu menfaatine yararlı dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar istisnadan vazgeçebilirler. Ancak ;
  17 nci maddenin (1) ve (2) numaralı fıkralarıyla (3) numaralı fıkranın (a) ve (4) numaralı fıkranın (e) bentlerinde yazılı istisnalar hakkında yukarıdaki (1) numaralı fıkra hükmü uygulanmaz
• 17/1: Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar
• 17/2: Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar
• 17/3-a: Askerî Amaç Taşıyan İstisnalar: Askerî fabrika, tersane ve atölyeler, orduevi ve bağlı şubeleri, askerî gazinolar, askerî kantinler ve askerî müzeler
• 17/4-e: Banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemler ve sigorta aracılarının sigorta şirketlerine yaptığı sigorta muameleler

• Beyana dayalı tarh ve tahakkuk; beyan yok/eksikse ikmalen-re’sen düzeltme yapılır.

• Ticari kâr: Muhasebe ilkelerine göre kâr.
• Mali kâr: KVK/VUK düzeltmeleri sonrası matrah.
• KKEG: Kanunen indirilemeyen giderler mali kâra eklenir.

• 01/01/2025 tarihi itibarı ile yürürlüğe girmiştir.
• Gelir Vergisi Kanunu’nun 69. maddesi uyarınca, ticari veya mesleki faaliyetleri nedeniyle mükellef olanlara yönelik günlük hasılat tutarlarının tespit edilmesi için yoklamalar yapılabilmektedir
• Bir ay içinde en az üç yoklama, bir yıl içinde ise en az on iki yoklama yapılması öngörülmüştür.
• Bu yoklamalar sonucunda tespit edilen günlük hasılat tutarları, mükelleflerin beyan ettiği gelirlerle karşılaştırılarak gelir vergisi matrahının doğru hesaplanması sağlanır.
• Yoklamalar sonucunda elde edilen günlük ortalama hasılat tutarları, yoklama yapılan gün sayısına bölünerek belirlenir. Bu ortalama, mükellefin fiilen çalıştığı gün sayısıyla çarpılarak aylık ve yıllık hasılat tutarlarına ulaşılır.
• Hasılat tespitinin ardından elde edilen yıllık hasılat tutarları, mükellefin beyan ettiği gelirlerle kıyaslanır.
• Gelir Vergisi Kanunu'nun ilgili hükümleri doğrultusunda, tespit edilen hasılat ile mükellefin beyanı arasında %20'den fazla fark olması durumunda mükellef izaha davet edilir.

---

• Bilanço esasına göre defter tutanlar için, ilgili yıl gelir tablosunda yer alan brüt satış tutarı.
• İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar için, işletme hesap özetinde yer alan hasılat tutarı.
• Serbest meslek kazanç defteri tutanlar için, serbest meslek kazanç bildiriminde yer alan gayrisafi hasılat tutarı.
• Bu kıyaslama sonucunda %20'lik fark varsa, mükellef izaha davet edilir ve izahın değerlendirilmesi buna göre yapılır.

• Borçlunun malvarlığı borcu karşılamıyorsa, haczedilecek malı yoksa aciz vesikası düzenlenir; takip hafifler, yeni mal edinimleri izlenir.
• Aciz hali tespit edilmiş borçlunun borçları talebi üzerine faiz ve teminat aranmaksızın tecil edilebilir. Mükellefin aciz halinin ortadan kalkmasını gerektirir bir halin oluşması durumunda aciz hali ortadan kalkar ve takibat işlemlerine devam edilir
• Aciz halinde bulunan borçluların durumları, zamanaşımı süresi içinde yılda en az iki kez olmak üzere sürekli olarak izlenir.

• KDV: Normal fire indirilebilir; zayi malların KDV’si indirilemez.
• KVK/GVK: Zayi kayıplar gider olabilir; alınan sigorta tazminatı gelir sayılır.

• Ücretin net asgari ücrete isabet eden kısmı gelir ve damga vergisinden istisna; asgari ücret üstü kısım tarifeye tabi.

• Türkiye’deki özel hesapta hasılattan %15 stopaj; yalnızca bu gelir varsa ve toplam gelir %40’lık dilim eşiğini (2025’te 4.300.000 TL) aşmıyorsa yıllık beyan yok.
• Şartlara uyulmazsa istisna uygulanmaz.

• Sahte/yanıltıcı belge düzenleme-kullanma.
• Defter-belgeyi gizleme/yok etme/ibraz etmeme; muhasebe hilesi.
• Vergi ziyaı cezasından ayrı hapis yaptırımları vardır.

• Pişmanlık: Beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara kendiliğinden dilekçe ile haber vermesi hâlinde, haklarında yazılı kayıt ve şartlarla vergi ziyaı cezası kesilmez.
• Vergi ziyaının doğacak olması. Vergi ziyaı yoksa pişmanlık da yok.
• Daha önce tespit olmaması, ihbar olmaması
• Beyannamenin 15 gün içinde verilmesi, tamamlatılması
• Ödemenin ve pişmanlık zammının 15 gün içinde yapılması

• 7394 sayılı Kanun ile VUK’un 359. maddesinde yapılan düzenlemeyle birlikte, soruşturma veya kavuşturma evresinde olan vergi kaçakçılığına konu filler nedeniyle pişmanlık hükümlerinden yararlanmak mümkün hale gelmiştir.
• Buna göre vergi kaçakçılığına konu fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, hesaplanan gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısının ve buna isabet eden gecikme zammının;
  • Soruşturma evresinde ödenmesi halinde fail hakkında verilecek hapis cezasında yarı oranında,
  • Kovuşturma evresindende hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise hapis cezasında üçte bir oranında indirim yapılacaktır.
• Diğer taraftan, işlenen vergi kaçakçılık filleri nedeniyle tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezanın bulunmadığı durumlarda, hükmedilecek hapis cezasında yarı oranında indirim uygulanacaktır.

• Gerçek kişi – Menkul (hisse, döviz vb.): Ticari faaliyet yoksa çoğunlukla diğer kazanç/irat (GVK mük. 80), süre-niteliğe göre vergileme.
• Gerçek kişi – Gayrimenkul (taşınmaz): Elde tutma süresi/amaç önemli; ticari örgüt yoksa değer artış kazancı, ticari ise ticari kazanç.
• Kurumlar: Satış kazancı kurum kazancı; stok/amatife göre KDV ve muhasebe etkisi değişir (stok taşınmazda KDV; ATİK’te istisna/düzeltme ayrı).

• Tahsil edilemeyen = Değersiz alacak: Kesin hüküm/aciz/terkin vb. ile kesin imkânsızlık → doğrudan gider.
• Edilemeyeceği anlaşılan = Şüpheli alacak: Dava/icra safhası veya ciddi şüphe → karşılık ayrılır (tahsil olursa ters kayıt).

• Bozulabilir emtia olduğundan derhâl satış yapılır.
• En yakın piyasa/hal/açık artırma usulü; bedel emanete alınır.
• Vergi/ceza/mahkeme süreçleri ayrı yürütülür.

• İflas sürecindeki alacak genelde şüphelidir.
• Tasfiye sonunda tahsil imkânsızlığı kesinleşirse değersize döner.

• Şart: İş hacmi–kira hadlerini aşmama, kendi emeğiyle iş görme, işçi/şube sınırları, belge düzeni.
• Sonuç: Had aşılırsa gerçek usule geçiş (hadler yıllık belirlenir).

• Ticari kâr: Muhasebe ilkelerine göre bulunan kâr.
• Mali kâr: Vergi kanunlarına göre düzeltmeler (KKEG, istisna/indirim) sonrası matrah.
• Dipnot/Tam açıklama: Taahhüt–riskler, değerleme esasları, ilişkili taraflar vb. açık ve gerçeğe uygun açıklanır.

• Tarh zamanaşımı (VUK): 5 yıl; başlangıç beyanın ait olduğu yılı izleyen yıl başı.
• Tahsil zamanaşımı (6183): 5 yıl.
• Tasfiyeye giren kurum: Her tasfiye dönemi için süre o döneme göre; bitişte ayrı beyan ve süre doğar.

• Paylı/iştirak mülkiyetin mahkeme kararıyla satış/ayırma ile sona erdirilmesi.
• Vergi etkisi, işlemin ivazlı/ivazsız niteliğine ve tarafın ticari olup olmamasına göre değişir (harç/KDV özel durumları olabilir).

• 1 No.lu KDV: Mükellefin kendi teslim/hizmetleri.
• 2 No.lu KDV: Sorumlu sıfatıyla beyan (tevkifat vb.).
• İadeler dilekçe ve ek listelerle ayrıca talep edilir.

• Somut olumsuz tespitler: Sahte/yanıltıcı belge ilişkisi, karşıt inceleme olumsuzluğu, riskli tedarik zinciri, fiilî tespitler.
• Her zaman delil şartı esastır.

• 5 yıl süreyle devreden zarar, sonraki yıllar kârından mahsup edilir.
• Her yıl beyannamede ayrıntılı gösterilir ve sıra korunur.

• İşlem dosyası: İdarenin tesis ettiği işlemin dayanak belgeleri.
• Dava dosyası: Yargılama sürecindeki tüm yazışma/belgeler (savunma hakkı için işlem dosyası kritik).

• Bazı vergilerde alıcı–satıcı/sorumlu birlikte sorumludur (ör. KDV tevkifat zinciri; VUK 11, KDV 9 mantığı).

• Senetli alacak/borç vadesine iskonto edilerek dönemsellik sağlanır.
• Dönem sonunda reeskont, ertesi dönem ters kayıt ile kapatılır.

• Şartlı borç/taahhütler, değerleme politikaları, ilişkili taraf işlemleri ayrıntılı açıklanır.
• Amaç: Kullanıcıya tam ve doğru bilgi sağlamak.

• 6183 süreci: Ödeme emri → haciz (mal–hak–alacak).
• Öncelik şirket malvarlığı; şartlarda kanuni temsilci (m.10) ve limited ortak (m.35) için ikincil sorumluluk doğabilir.

• Hak/taşınmazdan feragat veya ivazsız devir anlamına gelir.
• Vergisel sonuç, ivazsız intikal hükümleri ve işlemin niteliğine göre belirlenir (harç/vergi).

• Yangın, deprem, ağır hastalık, seferberlik, zorlayıcı idari tedbirler.
• Mükellefin kusuru dışında, ödevin ifasını imkânsızlaştıran hâller; süreler durur/uzar (ispat-belge şart).

• Normal fire: İndirilebilir/KDV indirimi kabul.
• Zayi: Kaybolma–bozulma vb. → KDV indirilemez; KVK/GVK’da gider yazılabilir, sigorta tazminatı gelir sayılır.

• Bildirim: 10 gün içinde; yoklama ile teyit.
• Geç bildirim: Mücbir sebep belgelenirse mazur; değilse usulsüzlük sonuçları.

• Kooperatif muafiyeti ortak içi işlemlerle sınırlıdır.
• Ortak dışı işlemler yönünden ilgili vergilerde mükellefiyet tesis edilir (muafiyet bozulabilir).

• Gelir: Dönemsel safi kazanç.
• Unsurlar: Ticari, zirai, ücret, serbest meslek, GMSİ, MSİ, diğer kazanç–iratlar.
• Hukuki tasarruf: Hakkın doğması; ekonomik tasarruf: Gelirin fiilen malvarlığına girişi.

• Formül: Hesaplanan KDV – İndirilecek KDV = Ödenecek/İade.
• İndirime konu KDV için belge–kayıt ve işle ilişkili olma şart; KDVK 30 kapsamı indirilemez.

• İhracat, ihraç kayıtlı teslim, tevkifatlı işlemler.
• İndirimli oranlı teslimler, uluslararası/diplomatik istisnalar vb. (belgeler ve yüklenilen KDV listeleri kritik).

• Genel kural 5 yıl.
• Örn. 2023 dönemi için süre 01.01.2024’te başlar, 31.12.2028’de dolar (kesilme/durma hâlleri saklı).

• Hak düşürücü özel süreler: Örn. indirimli oran KDV iadesi talebi için izleyen yılın sonu; geçerse hak düşer.
• Yargısal kısa süreler (dava/uzlaşma/itiraz) zamanaşımı değil, hak düşürücü niteliktedir.

• Var. Beyana bağlı/bağsız hâle göre başlangıç farklı; genel olarak 5 yıl esas alınır.
• Mirasın intikali ve beyan süreci dikkate alınarak olay bazlı hesap yapılır.

• Borçlunun malvarlığı borcu karşılamadığında aciz vesikası düzenlenir.
• Takip hafifler; yeni mal edinimleri izlenir; tahsil imkânı sonraya bırakılır (6183).

• Vadesi geçmiş ve ödeme güçlüğü ispatlı borçlar için tecil-taksit uygulanır.
• Tecil faizi/teminat koşulları güncel düzenlemelere göre belirlenir; başvuruda mevcut oran ve hadler esas alınır.

• 13/a: Deniz–hava taşıtları ile bunların teslim/imal/bakım-onarımı istisna.
• 13/f: Milli savunma/güvenlik/emniyet amaçlı teslim ve hizmetler istisna (belge–onay şartlı).

• Perakende satış fişi, giriş/bilet, yolcu taşıma bileti, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, e-belgeler.
• Sevk irsaliyesi fatura yerine geçmez; zorunlu sevk belgesidir.

• Mükellefiyet tesisi; defter–belge düzeni, muhafaza–ibraz.
• Doğru beyan, bildirimler, e-belge/e-defter uyumu.
• Yoklama–incelemeye yardımcı olma.

• Stopaj/tevkifat, sorumluluk, re’sen/ikmalen tarh.
• Teminat (VUK 153/A), özel esaslar.
• Transfer fiyatlandırması, örtülü sermaye, özel usulsüzlük cezaları.

• İlişkili kişilerle işlemlerde emsallere uygunluk esastır.
• Yöntem: karşılaştırılabilir fiyat, maliyet artı, yeniden satış vb.
• Belgelendirme zorunludur.

• Ortak/ilişkili kişilerden emsaline göre aşırı borçlanma yoluyla kârın faiz/kur farkı ile dışarı aktarılması.
• Bu ödemeler KKEG ve kâr dağıtımı sayılabilecek sonuçlar doğurabilir.

• Tam: Kanuni/iş merkezi Türkiye’de → dünya kazançları üzerinden.
• Dar: Her ikisi de yurt dışında → Türkiye’de elde edilen kazançlar üzerinden.

• Tebliğden itibaren 15 gün içinde: ödeme/tecil, mal bildirimi, vergi mahkemesinde dava.
• Yürütmenin durdurulması ayrıca talep edilir.

• Belge–kayıt uyumu, POS/banka akışları.
• Kasa–stok sayımları, emsal kâr marjı analizi.
• Yoklama/karşıt inceleme ile fiilî tespit.

• Beyan, belge, muhafaza–ibraz, bildirim, e-uyum.

• Dava/inceleme aşamasındaki konular.
• Soyut/varsayımsal sorular, genel düzenleme talepleri.

• Özelgeye uygun işlem yapan mükellefe ceza uygulanmaz.
• İdare görüş değiştirirse ileri tarihten itibaren uygulanır (koruma etkisi).

• Yangın, deprem, ağır hastalık, seferberlik, zorlayıcı idari tedbirler.
• Süreler durur/uzar; ispat–belge şarttır.

• İşe başlama: 10 gün.
• Adres/işyeri değişikliği & işi bırakma: 1 ay içinde.
• Ölüm/infisah: Mirasçı/temsilci bildirir.

• Perakende satış fişi, yolcu bileti, müstahsil makbuzu, SMM, e-belgeler.

• Düzeltme talebi reddi/cevapsızlıkta üst makama şikâyet.
• Sonuç olumsuzsa yargı yolu açıktır.

• Riskli mükelleflerden (örn. sahte belge riski) teminat istenir.
• Teminat hadleri/şekli ve usuller tebliğlerle belirlenir.

• Finansman yönetimi zayıf; “kasa fazlası” kayıt güvenilirliği riski.
• Kredi varken yüksek kasa mantıksız; ortaklara borç/örtülü kazanç ve FGK etkisi incelenir.

• Değersiz: Kesin tahsil imkânsız (mahkeme, aciz, zamanaşımı) → gider; ispat bu kesin belgelerle.
• Vazgeçilen: Konkordato/ibra ile tahsil imkânsız kısma feragat → şartlarına göre gelir/gider etkileri.

• Hayır. Serbest meslek kazancı tahsil esasına tabidir; tahsil edilmedikçe gelir yazılmaz → karşılık ayrılmaz.
• Tahsil edilirse gelir; edilmezse zaten kayda alınmamıştır.

• Diplomatik/uluslararası istisnalar.
• İhracat (ihracatçılara ihraç kayıtlı teslimler).
• Savunma/güvenlik amaçlı teslimler.
• Engelli araç istisnası (II sayılı listedeki belirli taşıtlar).
• DİR/eşdeğer eşya bağlantılı özel haller.

• ÖTVK 8/2: İhraç kaydıyla ihracatçılara teslim → vergi tecil, 3 ay içinde ihracatla terkin.
• Ayrıca (I) sayılı listenin (B) cetveli ve (IV) sayılı liste için ihracata yönelik tecil–terkin usulleri tebliğlerde yer alır.

• Evet. Sınırlı hâllerde iade mekanizmaları vardır.
• İhraç kayıtlı teslimlerde tecil–terkin yanında, bazı farklılaştırılmış maktu vergi uygulamalarında iade mümkündür (tebliğlere göre).

• Hayır. Serbest meslek kazancı tahsil esasına tabidir; tahsil edilmemiş alacak gelir yazılmadığından şüpheli alacak karşılığı ayrılamaz.
• Tahsil edilirse gelir; edilmezse kayıt yoktur.

• Tahsili kesin olarak imkânsız hale geldiği mahkeme kararı, aciz vesikası, zamanaşımı gibi belgelerle ispatlanan alacak.
• Doğrudan gider yazılır; ispat zorunludur.

• 137 hesabının açılış/kapanış hareketini gelir tablosundaki faiz, kur farkı, reeskont kalemleriyle uzlaştırırım.
• Yaşlandırma (vade analizi), teminat/karşılıklar, nakit akışı ve dipnot tutarlılığını test ederim.

• Gelirin toplanmasında bazı kaynak zararları diğer kazançlardan mahsup edilebilir.
• Mahsup edilemeyen kısım en çok 5 yıl devreder.
• Menkul–gayrimenkul sermaye iradında sermayenin azalmasından doğanlar zarar sayılmaz.

• Evet. Senetli alacaklarda reeskont gider, senetli borçlarda reeskont gelir doğurur.
• Dönemsellik için yapılır; ertesi dönem ters kayıt edilir (uygulamada simetriye dikkat).

• Tarh türü değildir. VUK 370 kapsamındaki idari süreçtir.
• Sonucuna göre gerekirse ikmalen veya re’sen tarh yapılabilir.

• Dahilde İşleme’de ithal eşya yerine aynı GTİP/kalitede serbest dolaşımdaki eşyanın kullanılmasıdır.
• Önceden ihracat mümkündür; taahhüt kapatma şartları korunur.

• Belge/izin sahibi ve taahhüdünü kapatan firma geri ödeme/teminat iadesi haklarını kullanır.
• KDV yönünden tecil–terkin/geri ödeme süreçleri Tebliğlere göre yürütülür.

• Kural olarak stopajla vergilenir.
• Belirli eşikler aşıldığında veya özel durumlarda yıllık beyan zorunluluğu doğabilir (lig/sözleşme rejimine göre).

• Lige/sözleşmeye göre tevkifat oranı ve nihailik değişebilir.
• Genel ilke stopaj; eşik aşımında beyan gündeme gelir (yıl-tarih bazlı değerlendirilir).

• KDV: Hasılata bağlı özel hesaplama ve özel beyan usulü (4 No.lu beyanname).
• GVK/KVK: Ticari kazanç, belirlenen oran/kurallarla hasılat üzerinden tespit edilir; sektör/şartlar Tebliğlerle sınırlıdır.

• A.Ş. ortağı: Sorumluluk taahhüt ettiği sermaye ile sınırlı; kanuni temsilci 6183/10 kapsamında sorumlu olabilir.
• Limited ortağı: Şirket malvarlığı esastır; ayrıca ortaklar 6183/35 gereği amme borcundan hisseleri oranında müteselsilen sorumlu olabilirler.

• KDVK 23’te özel matrah halleri sayılır (komisyon, konsinye, iade şişe/ambalaj, bilet, özel iletişim vb.).
• Her işlem türünde bedel unsurları farklı belirlenir; Tebliğ ayrıntısına bakılır.

• 7 unsur: Ticari, zirai, ücret, serbest meslek, GMSİ, MSİ, diğer kazanç-irat.

• Gayrimenkul/menkul kıymet gibi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan kazanç.
• Süre, istisna ve muafiyetlere göre beyan edilir (ticari faaliyet yoksa diğer kazanç-irat bölümünde).

• 30 gün içinde dava açma.
• Tarhiyat sonrası uzlaşma başvurusu.
• VUK 376 (cezada indirim), düzeltme/şikâyet yolları.
• Ödeme/tecil seçenekleri (süreler kritik).

• Doğru matrah ve belgeli istisna/indirim gösterimi.
• Geçmiş yıl zararı sırası, devreden KDV/iade taleplerinin doğruluğu.
• e-Belge uyumu, ekler ve imzalar.

• Sahte belge/adres-faaliyet risk analizleriyle özel esas/terkin işlemleri yapılabilir.
• İzah, yoklama, teminat ve fiilî tespitlerle şartlar sağlanırsa yeniden tesis edilir (yargı denetimine tabidir).

• Süre geçince hak ortadan kalkar (zamanaşımı gibi kesilmez/uzamaz).
• KDV 29/3: İndirim hakkı, vergiyi doğuran yılı izleyen yılın sonuna kadar kullanılabilir; sonrası düşer.
• İndirimli oran iadesi: Yıllık talepler izleyen yıl içinde yapılır; alt sınır/yöntem Tebliğle belirlenir.

• İşlemler: %1/%10 gibi indirimli oranlı teslimler.
• Hesap: Yüklenilen KDV – Hesaplanan KDV ⇒ iade doğan kısım; yıl içinde mahsuben, yıl sonunda nakden/mahsuben (alt sınır ve YMM/VİR şartlarına göre).
• Belgeler: İade dilekçesi, satış/yüklenim listeleri, İTUS/teminat/YMM raporu veya VİR; oran/limitler talep yılı Tebliğine göre kontrol edilir.

• Mal ihracı (KDVK 11/1-a): Tam istisna; yüklenilen KDV indirim/iade edilir.
• İhracata ilişkin hizmetler: Yükleme, depolama, gümrükleme vb. işlemler istisna kapsamında.

• 4 şart: (1) Hizmet TR’de yapılır, (2) yurt dışı müşteri için, (3) hizmetten yurt dışında yararlanılır, (4) bedel döviz olarak gelir.
• Sonuç: Tam istisna ve iade imkânı.

• İkameti TR dışında olan yabancılara verilen sağlık hizmetleri KDV’den istisna (tam istisna).
• Konaklama/ulaşım gibi yan hizmetler istisna dışı olabilir.

• Tax Free: TR’de ikamet etmeyen yolcuya satışta KDV tahsil edilir; mal çıkışı onaylanınca yolcuya iade edilir.
• Satıcı kendi KDV’sinde düzeltme/terkin yapar.

Noterlikte tahsil edilen vergi/harçlardan noterlere ve birliğe ayrılan pay; mevzuatta “noter hissesi (beyiye aidatı)” olarak geçer.

GVK’ya göre serbest meslek erbabıdır; faaliyeti KDV’ye tabidir.

Evet. Noterlik faaliyetinden doğan gelirler serbest meslek kazancıdır.

• Mahsuben: Dilekçe + listeler → vergi/SGK/diğer borçlara mahsup.
• Nakden: Aynı evrak + limit üzeri ise teminat/YMM/VİR → ödeme/teminat çözümü.

• Belgelilik ve ilişkililik (işle ilgili olma),
• Süre (indirim hakkı izleyen yıl sonuna kadar),
• Listeler ve eklerin tamlığı, tutarlılık.

Maliyet bedeli, borsa rayici, tasarruf değeri, mukayyet değer, itibari değer, vergi değeri, rayiç bedel, emsal bedeli/ücreti.

Gayrimenkuller, emtia, makine-teçhizat-taşıtlar, gayrimaddi haklar (iktisap + artırıcı giderlerle).

Borsa rayici varsa rayice göre; rayiç yoksa/muvazaalıysa maliyet bedeline göre değerlenir.

• KVK: Genel bağış-yardımlar %5; Kızılay/Yeşilay, okul-hastane gibi özel kalemler tamamı indirilebilir.
• GVK: Beyan edilen gelirin %5’i; kanunda sayılanlar tam indirilebilir.

Hukuki statüsü netleşene kadar emanet hesabında izlenir; şart gerçekleşince iade/mahsup yapılır.

Tebliğden itibaren 15 gün içinde ödeme/tecil, mal bildirimi veya dava (yürütmeyi durdurma talebi) yoluna gidilebilir.

VUK 359: Sahte/yanıltıcı belge düzenleme-kullanma, defter-belgeyi gizleme/ibraz etmemek, muhasebe hilesi vb. (ağır cezalı).

Verginin zamanında/eksiksiz ödenmemesine neden olunması; 1 kat temel, fiile göre artırımlı uygulanır.

• Kâr/zarar işin bittiği yıl beyan edilir.
• Hakedişlerde stopaj (genelde %5; özel işler %1) uygulanır.

Riskli mükellefiyet tespitlerinde terkin/özel esas; yoklama-izah-teminat süreçleri sonrası şartlar sağlanırsa yeniden tesis edilir.

• Stopaj: GVK 94’e göre tevkifat.
• KDV: İfa/makbuzla doğar; tahsil yoksa makbuz kesilmez → KDV doğmaz. Avansta makbuz ve KDV doğar.

GVK 18 telif istisnası kapsamındaysa istisna; tevkifat/beyan durumu sözleşme ve tutarlara göre belirlenir.

Hesap hataları (matrah/oran/toplama) ve vergilendirme hataları (mükellef, konu, dönem, meblağ).

Vergi dairesi başkanı/müdürü hiyerarşisi; usulüne uygun düzeltme talebi üzerine tesis edilir.

İç yetki devri/onay çerçevesinde kullanılabilir; kurum içi görev dağılımına tabidir.

Vekâleten müdür sıfatıyla görev yapıyorsa, VUK 135 kapsamındaki yetkiyi kullanabilir.

Vergi müfettişleri/yardımcıları, vergi dairesi müdürleri, ilin en büyük mal memuru (VUK 135).

VUK 128: Müdürler, yoklama memurları, incelemeye yetkililer, yetkilendirilen personel vb.

Düzeltme talebi reddi/cevapsızlıkta üst makama başvuru (şikâyet); idari başvuru yoludur.

• KKEG niteliğindeki giderlere ilişkin KDV,
• Zayi mallar (afet istisnası ayrı),
• Binek oto alım KDV’si (kiralama/işletme faaliyeti hariç),
• Belgesiz/aykırı KDV.

Normal fire indirilebilir; zayi malların KDV’si indirilemez. (Sigorta tazminatı gelir sayılır.)

Genel olarak indirilemez; kiralama/işletme faaliyeti varsa istisnalar uygulanır. Gider/maliyet yapılabilir.

Esas faaliyet değilse KDV indirimi kısıtlı; GV/KV’de de lüks/işletme dışı kullanımda KKEG riski doğar (olay bazlı değerlendirilir).

Hesap ve vergilendirme hataları (mükellef, konuda, dönemde, meblağda).

İnceleme: Vergi müfettişi/yard., müdür, en büyük mal memuru. Yoklama: Müdür, yoklama memuru, yetkilendirilenler.

Vekâleten müdür sıfatıyla evet; VUK 135 kapsamındaki yetkiyi kullanabilir.

• İstisna: Vergiyi doğuran olayı kapsam dışı bırakır (örn. KDV ihracat istisnası).
• Muafiyet: Mükellefi vergiden bağışık tutar (örn. bazı kooperatif muafiyetleri).

KDV tam istisnalarında (ihracat vb.) yüklenimler iade edilir; dönem kâr/zararından bağımsız olarak iade/mahsuben kullanılabilir.

• KDV: Binek araç tesliminde genel istisna yok; ancak özel tertibatlı cihaz/araç-gereçlerde istisna vardır.
• ÖTV: 4760 s. K. 7/2’ye göre engellilik oranı/tertibat ve fiyat/limit şartlarıyla istisna.

Gerçek borç ilişkisine dayanmadan, itiraz/itibar için düzenlenen çek; ticari ve vergisel açıdan riskli kabul edilir.

• Tanım: Senetli alacak/borçların vade sonuna iskonto edilmesi.
• Kayıt: Alacakta gider, borçta gelir; ertesi dönem ters kayıt yapılır.

Beyanın verilmesiyle birlikte hukuka aykırı gördüğün hususa itiraz hakkını saklı tutma; sonrasında süresinde dava açabilirsin.

• Normal amortisman,
• Azalan bakiyeler usulü ile amortisman
• Fevkalade amortisman

Normal amortisman yönteminde işletme edinmiş olduğu iktisadi kıymetin maliyet bedeli üzerinden eşit oranda amortisman uygulamak suretiyle itfayı gerçekleştirmektedir

Azalan bakiyeler yönteminde elde edilen iktisadi kıymetin amortisman oranı normal amortisman oranının iki katı olarak belirlenir. Bu şekilde her yıl amortisman bir önceki yıl hesaplanan amortisman tutarı kıymetin kayıtlı değerinden düşülerek kalan net tutar üzerinden hesaplanır.

Amortismana tabi olan iktisadi kıymetlerden;

• Yangın, sel, deprem gibi doğal afetler nedeniyle değerini kısmen veya tamamen kaybeden,
• Yeni icatlar dolayısıyla teknik verim ve kıymetleri düşerek tamamen veya kısmen kullanılamaz hale gelen,
• Cebri çalışmaya tabi tutuldukları için normalden fazla aşınmaya tabi olan kıymetler için

Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek araçların kiralanması veya satılması suretiyle değerlendirilmesi olan işletmeler hariç olmak üzere binek araç edinen firmalar, aktife kayıt etmiş oldukları binek araçlar için kıst amortisman uygulamak ile mükelleftirler. Bu uygulamada taşıtın alındığı ay tam sayılmak suretiyle dönem sonuna kadar olan süre için amortisman uygulanır.

• Vergi/ceza ihbarnamesine karşı süresinde açılan davalarda, vergi mahkemesince verilen istinaf yolu açık kararlar ile bölge idare mahkemesince verilen temyiz yolu açık kararlarda (Danıştayın bozma kararı üzerine verilen kararlar hariç);
• 1. Kaldırılan vergi tutarının %60'ı, tasdik edilen vergi tutarının tamamı ile tasdik edilen vergi tutarına ilişkin vergi ziyaı cezasının %75'i
• 2. Bağlı olduğu vergi aslı dava konusu yapılmayan veya 359 uncu maddede yazılı fiillere iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezaları ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının kaldırılan tutarının %25'i ve tasdik edilen tutarının %75'i,
• mükellef için geçerli olan kanun yoluna başvuru süresi içerisinde, dava konusu vergi ve/veya vergi cezalarının tümü için kanun yolundan vazgeçildiğine ilişkin dilekçenin ilgili vergi dairesine verilmesi şartıyla kanun yolundan vazgeçme dilekçesinin verildiği tarih itibarıyla başkaca bir işleme gerek kalmaksızın tahakkuk eder.
• Bu şekilde tahakkuk eden tutarlar tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. Bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezalarının %80'inin, hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte bu sürede tamamen ödenmesi şartıyla, vergi ve ceza tutarından %20 oranında indirim yapılır.
• Şu kadar ki, tasdik edilerek tahakkuk eden vergi tutarında indirim yapılmaz.
• Kanun yolundan vazgeçme dilekçesi vergi dairesince ilgili yargı merciine gönderilir ve bu dilekçenin vergi dairesine verildiği tarih kanun yolundan vazgeçme tarihi olarak kabul edilir.

• Maliyet bedeli
• Borsa rayici
• Tasarruf değeri
• Mukayyet değer
• İtibari değer
• Rayiç bedel
• Vergi değeri
• Emsal bedeli / emsal ücreti

• Tanım: Bir iktisadi kıymetin edinilmesi/imaline kadar katlanılan tüm giderlerin toplamıdır (alım bedeli, nakliye, montaj, gümrük, komisyon vb.).
• Maliyet bedeline örnek: Makine satın alımında fatura bedeli + nakliye + montaj + gümrük → makinenin maliyeti.
• Alış bedeline örnek: Hazine bonosunun alış bedeli; borsa rayici yoksa bazı menkul kıymetlerde değerleme ölçüsü olarak “alış bedeli” esas alınır.

• Tanım: ATİK’lerin ekonomik ömürleri boyunca giderleştirilmesidir.
• Türleri: Normal (eşit paylı), Azalan bakiyeler, Fevkalade (olağanüstü).
• Fevkalade amortisman (VUK md.317): Afet, teknik eskime veya zorlayıcı çalışma nedeniyle kıymetin olağandışı değer kaybında Hazine ve Maliye Bakanlığı izniyle hızlandırılmış/ilave amortisman uygulanır.
• Kaynak: Alomaliye

• Cevap: İvazlıdır. Banka promosyonu, belirli bir taahhüt/edim (maaşın o bankaya taşınması, süre taahhüdü vb.) karşılığı sağlanan menfaattir; ivazsız intikal sayılmaz, dolayısıyla Veraset ve İntikal Vergisi’ne tabi değildir.

• Borçlunun vadesinde ödemesinin ciddi ekonomik güçlük yaratacağı; likidite, nakit akışı, borç ödeme gücü gibi göstergelerle ve mali durum bildirimleri/ekleri üzerinden değerlendirilir.
• İdare; teminat, süre ve tecil faizi koşullarını bu duruma göre tayin eder. (TGUT ve rehber esasları)

• Genel uygulama 36 aya kadar tecil-taksittir.
• Olağanüstü dönemlerde özel kanunlarla farklı üst sınırlar getirilebilir; normalde 36 ay esastır.

• Basit usul: GVK geçici düzenlemeleri ve 7338 sonrası istisna yapısı korunur; e-Belge/e-Arşiv limitleri ve Defter-Beyan zorunluluğu sürer.
• Harçlar: 2024–2025’te çeşitli harç tarifeleri (pasaport, ehliyet, yurt dışı çıkış vb.) yeniden değerleme/ara düzenlemelerle artırılmıştır. (Güncel tutarlar için RG ve GİB duyuruları esas alınır.)

• Türkiye’de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı, “özel fatura” ile yapılan satışlardır.
• KDVK 11/1-a kapsamında ihracat istisnasıdır; özel fatura gümrükçe onaylanır, şartları ve iade belgeleri KDVGUT’ta düzenlenir.

• Portföyümde [X] aktif iade mükellefi var. Sektörel ağırlık: [ör. tekstil-ihracat/lojistik]. En büyük mükellefim: [Firma/Grup].
• Süre hedefi: Teminatlı: 5–10 gün | YMM Rapor: 20–30 gün | Mahsuben: ~1 hafta.
• Öncelik: risk sınıflandırması, belge tamlığı, çapraz kontroller.

• KDVK 32 gereği iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanır.
• İhracat ve benzerleri: 11, 13, 14, 15. maddeler (ihracat, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura/bavul, deniz-hava taşıtları, transit vb.).
• İndirimli oran: 29/2 (konut, gıda, kitap vb.).

• Tevkifat (md.9) — tam/kısmi, isteğe bağlı tam tevkifat sözleşmeleri
• Müteselsil sorumluluk
• Teminat, YMM tasdik raporu / vergi incelemesi
• Özel esaslar (olumsuz tespit/kod), risk analizi ve karşıt inceleme

• KDVK md.9: KDV’nin tamamı alıcı tarafından 2 No.lu beyannameyle beyan-ödenir.
• Tipik haller: Türkiye’de KDV mükellefi olmayanların Türkiye’de yaptığı KDV’ye tabi işlemler (hizmet ithali vb.), bazı serbest meslek/kiralama/reklam verme işlemleri.

• Evet. Tebliğ değişikliğiyle kısmi tevkifat kapsamındaki bazı işlemlerde taraflar yazılı sözleşmeyle “isteğe bağlı tam tevkifat” uygulayabilir (genelde 1 yıllık sözleşme; alıcı 2 No.lu KDV ile beyan eder).

• Belge-kayıt şartı (md.34): Fatura/vesika ve dönemde kayıt zorunluluğu.
• İndirim yasakları (md.30): Belgesiz/ayrı gösterilmeyen; faaliyetle ilgisi olmayan; zayi/israf (30/d); binek oto vb. özel düzenlemeler; KKEG’e isabet eden KDV.
• Yüklenim ayrımı: Doğrudan yüklenimler, genel giderler, ATİK payı; listelerin doğru ve tutarlı hazırlanması; tevkifat/istisna kodları; karşıt kontrol.

• KDVK 29/2. 01.03.2025’ten itibaren yıl içinde nakden iade yok; yıl içinde sadece mahsuben iade. Nakit iade ertesi yıl (örn. Kasım sonuna kadar) talep edilir.

• Vergiye tabi işlem olmadığı halde KDV hesaplanıp belgedeyse, bu vergi Hazineye intikal ettirilmek kaydıyla beyan edilir.
• İadesi için satıcının alıcıya iade etmesi ve alıcının indirimini düzeltmesi gerekir (fazla/yersiz KDV iade sürecinin temeli).

• Tespit & iletişim: Mükellefe davet, açıklama ve belge isteme.
• Düzeltme/geri alma: 8/2 ve Tebliğ hükümlerine göre alıcı–satıcı düzeltmeleri; iade edilen tutarın geri alınması (6183 gecikme zammıyla).
• Teminat/YMM: Teminat çözülmediyse bloke; YMM raporlu dosyalarda 3568 kapsamı hatırlatılır.
• İnceleme/sevk: S/Y belge riski varsa özel esaslar ve incelemeye sevk.
• Mahsup düzeltmeleri: Mahsup kapatmaları ve devreden KDV düzeltmeleri.
• Kaynak: Yaklaşım Dergisi

• VUK 323: Ticari/zirai kazançla ilgili dava-icra safhasındaki alacaklar veya protestolu/defalarca istenmiş küçük alacaklar (teminatsız kısmı) için karşılık ayrılabilir.
• Matrahta durum: Karşılık kanunen kabul edilen giderdir (KKEG değil). Sonradan tahsil edilirse gelir yazılır.

• Dava: Tebliğden itibaren 30 gün içinde vergi mahkemesinde.
• Tarhiyat sonrası uzlaşma: 30 gün içinde başvuru; uzlaşılırsa vergi 1 ay içinde ödenir, cezada süresinde ödemeyle %25 ilave indirim.
• VUK 376: 30 gün içinde istenir; vergi ziyaı/usulsüzlük/özel usulsüzlük cezalarında %50 indirim (dava açılmaması ve süresinde ödeme şartıyla).
• Tecil–taksit (6183/48) ve düzeltme–şikâyet de duruma göre mümkündür.
• Kaynak örn.: Alomaliye, TÜRMOB

• Öncesi: İnceleme/takdir safhasında; usulsüzlük cezaları kapsama girmez; vergi + vergi ziyaı cezası görüşülür.
• Sonrası: İhbarname sonrası 30 gün içinde talep; uzlaşılan hususta dava açılamaz. Uzlaşılamazsa kalan dava süresi min. 15 güne tamamlanır.
• Kaynak örn.: Hellac, Alomaliye

• VUK 359’daki kaçakçılık fiilleri ve iştiraki nedeniyle kesilenler
• VUK 370/b ön tespit yazısına dayanılarak kesilen cezalar
• Alt sınırın altında kalan usulsüzlük/özel usulsüzlük cezaları (ör. 23.000 TL altı dönem için)
• Kaynak örn.: Alomaliye

• Tevkifat (GVK 94): Ücretler kural olarak işveren tarafından stopajla vergilenir; çoğu durumda nihai vergilemedir.
• Asgari ücret istisnası: Ücretin asgari ücrete isabet eden kısmı GV’den; ayrıca damga vergisinden istisnadır.
• Beyan: Tek işverenden tevkifatlı ücret beyana girmez (GVK 86); birden fazla işverende eşik aşılırsa beyan gerekir.
• Kaynak örn.: GİB, İVD

• Stopajı etkilemez.
• Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilse bile, tek işverenden tevkifatlı ücret beyana dahil edilmez. (Birden fazla işveren/limit aşımı hariç.)

• Sabit oran yok; kümülatif ve oransal yöntem uygulanır.
• Kümülatif oran = (Aktife alınıştan cari döneme kadar iade hakkı doğuran hasılat) / (toplam hasılat).
• Azami kümülatif iade = ATİK KDV × kümülatif oran.
• Cari dönem payı = Azami kümülatif iade − önceki dönemlerde alınan pay (negatifse o dönem ATİK’ten pay yok).
• Kaynak: Alomaliye

• 30 gün içinde: dava, uzlaşma, VUK 376 (cezada indirim) seçeneklerinden biri.
• Ödeme/tecil-taksit (6183/48) talepleri.
• Uzlaşma yapılırsa tutanak kesindir; süresinde ödemede cezada %25 indirim uygulanır.
• Kaynak: Alomaliye

• İkmalen tarh (VUK 29): Önceden tarh edilmiş vergiye sonradan ortaya çıkan matrah farkı üzerinden tamamlayıcı tarh.
• Re’sen tarh (VUK 30): Matrahın defter-belge ile tespiti mümkün değilse takdir olunan matrah üzerinden tarh.
• İdarece tarh (Mükerrer 30): Beyan edilmemiş/bildirilmeyen hallerde idarece yapılan tarh.

• İdare–mükellef arasında yargısız çözüm yoludur.
• Tarh öncesi (inceleme aşaması) ve tarh sonrası (ihbarname sonrası 30 gün) uygulanır.
• Uzlaşılan hususta dava açılamaz; süresinde ödemede cezada %25 indirim.

• İdare, belirli risklerde mükellefi izaha çağırır; tebliğden itibaren 30 gün içinde yazılı izahat verilir.
• Uygun izahat/ikmal-düzeltme yapılırsa cezasız veya indirimli sonuçlanabilir; amaç, uzlaşmasız–davasız çözüm.

• Kanuni temsilciler (VUK 10; 6183 mük.35): Şirketten tahsil edilemeyen amme alacaklarından şahsen, müteselsilen sorumlu.
• Limited ortaklar (6183/35): Şirketten tahsil edilemeyen kamu borçlarından sermaye payları oranında sorumlu.
• KDVK 9 (Tevkifat): Maliye, bazı işlemlerde alıcıyı sorumlu tutabilir; tahsilatı güvence altına alan bir güvenlik müessesesidir.

• KDV: Menkul teslimleri kural olarak KDV’ye tabidir. Gayrimenkulde taşınmaz ticareti yapanlarda KDV söz konusu olur; kurumların aktifindeki bazı taşınmaz satışlarında istisna/oran kuralları tarih/ikitsap şartına göre değişir.
• GV/KV: Ticari mahiyette menkul satış kârı GV/KV konusudur. Gerçek kişilerde gayrimenkul satış kazancı değer artışı hükümlerine tabidir (GVK 80) — süre/istisna şartları farklıdır.
• Belge/harç: Menkulde fatura; gayrimenkulde tapu işlemleri ve tapu harcı.

• İstisna: Verginin konusuna yönelik; belirli işlemler vergi dışıdır. Örnek: KDV’de ihracat istisnası (md.11).
• Muafiyet: Verginin yükümlüsüne yönelik; belirli kişi/kurumlar vergiden muaftır. Örnek: GVK 9 esnaf muaflığı, Emlak Vergisi’nde engelli muafiyeti.

• Önce şirket malvarlığına gidilir.
• Tahsil imkânsız/eksik kalırsa, TTK gereği müdür atanmamışsa temsil yetkisi ortaklarda olduğundan bu kişiler kanuni temsilci gibi (mük.35) sorumluluk kapsamında değerlendirilebilir.
• Ayrıca limited ortaklar, 6183 md.35 uyarınca sermaye payları oranında sorumludur.

• Sıra: Şirket → kanuni temsilci (mük.35) → limited ortak (md.35).
• Her aşamada usulüne uygun ödeme emri tebliği yapılmadan hacze gidilmez.
• Ortak “usulsüz haciz/tebligsiz kesinti” itirazı yaparsa, işlem usule uygun şekilde düzeltilir; sorumluluk şartları ispatlanarak takip sürdürülür.

• Nedenler (6183/58): Borcun bulunmaması, kısmen ödenmiş/mahsuben ödenmiş olması, tahsil zamanaşımı.
• Süre: Tebliğden itibaren 15 gün.
• Dava + mahsup: Yürütmeyi durdurma yoksa takip durmaz; mahsup şartları oluşmuşsa borca mahsup edilir, aksi halde işleme devam edilir.

• Haczi kabil mal bulunamadığının tespitiyle aciz fişi düzenlenir.
• Borç, tahsil zamanaşımı içinde periyodik olarak izlenir; uygulamada en az yılda bir (çoğu idarede 6 ayda bir) kontrol yapılır.

• Süre: Amme alacaklarında 5 yıl (md.102).
• Kesen haller (md.103): Ödeme, haciz, ödeme emri tebliği, mal beyanı/taahhüt, cebrî icra işlemleri, ihtiyati haciz vb.

• İşlemin niteliğine göre mevzuatındaki özel süre dolunca irat kaydı yapılır.
• Süre yoksa uygulamada uzun bekleme süreleri (1–10 yıl bandı) sonunda bütçeye irat edilir; hak sahibi çıkarsa iade edilir. (Kuruma göre değişir.)